Đại Nội: Ngọ Môn và Các cổng vào Hoàng thành Huế

Du Lịch Huế – Lần trước đã giới thiệu với mọi người về 13 cửa của Kinh thành Huế, đó là 13 cửa của vòng thành ngoài cùng. Vòng thành tiếp theo của Kinh thành Huế phía trong nhỏ hơn gọi là Hoàng Thành. Hoàng thành được bắt đầu xây dựng năm 1804, bao trong lòng nó là khu vực trọng địa số một của Kinh thành. Tường thành được xây bằng gạch, cao 4.16m, dày 1.04m. Chu vi vòng lũy Hoàng thành khoảng 2.5km, có 4 cửa ra vào theo 4 hướng.

Hệ thống hào Ngoại Kim Thủy bao quanh Hoàng thành, phía sau là bờ tường lũy Hoàng thànhCửa phía Nam là Ngọ Môn, cửa phía Bắc là cửa Hòa Bình, cửa phía Đông là cửa Hiển Nhơn, cửa phía Tây là cửa Chương Đức.

Bên ngoài lũy thành có một hệ thống hào bao bọc Hoàng thành, hào rộng 16m, sâu 4m được kè bằng đá, gọi là Ngoại Kim Thủy.Giữa tường lũy và hào nước bao quanh, là một khoảng đất trống, rộng 13m, được gọi là khu vực phòng lộ (người ta giải thích rằng, đề phòng khi bị tấn công, tường thành có đổ thì gạch sẽ đổ xuống đây, chứ không đổ xuống lấp hào nước, khiến bộ binh địch không dễ dàng xâm nhập). Có tổng cộng 10 cây cầu xây bằng gạch đá bắc qua con hào Ngoại Kim Thủy để nối Hoàng thành với bên ngoài.

Ngọ Môn

 Ngọ Môn là cửa chính của Hoàng Thành, mở về hướng Nam, nằm trên đường 23 tháng 8, thuộc thành phố Huế. Đây vừa là cổng chính, vừa là bộ mặt của Hoàng Thành. Khi mới xây dựng kinh thành vào năm 1805, vị trí Ngọ Môn lúc đầu là đài Nam Khuyết. Năm 1806, vua Gia Long cho xây dựng ở đây điện Càn Nguyên, hai bên có hai cửa Tả Đoan và Hữu Đoan. Năm Minh Mạng 14, tức năm Quí Tỵ 1833, nhà vua cho phá bỏ đài Nam Khuyết và xây thành Ngọ Môn cùng thời điểm với điện Thái Hoà và Đại Cung Môn.

Ngọ Môn không đơn thuần là một cái cổng mà nó là cả một tổng thể kiến trúc đồ sộ gồm 2 tầng : phần đài, cổng bên dưới, và lầu Ngũ Phụng bên trên. Nền đài cao gần 5m, hình chữ U liền với tường thành. Đáy chữ U, có 3 cổng vào Hoàng thành, được xây bằng đá thanh.

Toàn cảnh cổng Ngọ Môn với 3 cửa giữa

Cửa chính giữa là Ngọ Môn rộng và cao nhất, chỉ dành riêng cho vua đi (vì thế ngày xưa hầu như nó luôn đóng kín), cánh cửa này được sơn màu vàng, là màu biểu tượng của nhà vua.Hai cửa bên là Tả Giáp Môn và Hữu Giáp Môn thấp hơn, dành cho các quan văn, võ theo hầu trong đoàn Ngự đạo của vua, được sơn màu đỏ.

Hai bên cánh chữ U có hai cửa Tả Dich Môn và Hữu Dịch Môn chạy dọc theo chiều dài cánh chữ U, là lối dành cho voi, ngựa và lính tráng.

 

Hữu Dịch Môn – cửa bên phải của cạnh chữ U

Tả Dịch Môn – cửa bên trái của cạnh chữ U

(các cửa này hiện nay là lối ra của khách sau khi tham quan)

Tầng trên là lầu Ngũ Phụng với bộ khung gồm 100 cây cột gỗ lim, có hai tầng với 9 bộ mái. Mái tầng dưới nối liền, chạy vòng quanh che các hành lang (hình chữ U). Mái tầng trên được chia làm 9 bộ to nhỏ, cao thấp khác nhau, trên nóc các bộ mái trang trí nhiều hình chim phụng.  Bộ mái giữa lớn nhất, lợp ngói hoàng lưu ly, là nơi dành cho vua ngồi dự lễ. Hai bên là tám bộ mái nhỏ hơn, lợp ngói thanh lưu ly, là nơi dành cho các quan.

Có thể nhìn thấy rõ ràng mái ngói lưu lý màu vàng ở bộ mái giữa và các mái ngói lưu ly màu xanh của các bộ mái xung quanh.Tầng dưới bên trái của lầu Ngũ Phụng có một chiếc chuông đồng lớn, đúc vào năm 1822 (năm Minh Mạng thứ 3). Chuông được đúc tinh xảo, cả giá chuông cũng được chạm trổ đầu rồng. Bên phía phải lầu Ngũ Phụng, đối xứng với quả chuông, là một cái trống lớn. cũng được để trên giá sơn son thếp vàng.

 

Lầu Ngũ Phụng trước đây là lễ đài được dùng để tổ chức một số cuộc lễ lớn hàng năm của triều Nguyễn xưa. Hiện nay của Ngọ Môn vẫn mở cửa hàng ngày để đón khách tham quan Hoàng thành.

Cửa Hiển Nhơn

Cửa Hiển Nhơn nằm ở phía Đông của Hoàng Thành, trên đường Đoàn Thị Điểm, thuộc TP Huế. Cửa này được xây dựng vào năm 1805, dưới thời vua Gia Long. Đến thời Minh Mạng, vào năm 1833, cửa được gia công phần trang trí đắp ghép mảnh sành. Đến thời Khải Định lại được trùng tu thêm một lần nữa.  Cửa Hiển Nhơn là cửa dành riêng cho quan lại và nam giới ra vào Hoàng Thành. Hiện tại cửa này chỉ dùng cho nhân viên trung tâm Bảo tồn Cố đô Huế ra vào, không mở cửa cho khách tham quan theo lối này, ngoại trừ những ngày lễ hội khi có nhiều du khách tham quan.

Cửa Chương Đức

Cửa Chương Đức nằm ở phía Tây Hoàng Thành, phía Đông đường Lê Huân, thuộc phường Thuận Hoà, TP Huế. Cửa Chương Đức được xây dựng vào năm 1805, hoàn thành năm 1808, dưới thời vua Gia Long. Trước cửa có cầu thông qua bên ngoài Hoàng Thành, gọi là cầu Đất. Cửa này có lối kiến trúc giống như cửa Hiển Nhơn, được xây dựng để dành riêng cho các bà hoàng và cung nữ ra  vào Hoàng Thành. Cửa này hiện nay vẫn thường đóng kín chỉ mở vào những dịp lễ hội và festival Huế để đón khách tham quan.

Cửa Hòa Bình

Cửa Hoà Bình nằm ở phía Bắc Hoàng Thành, trên đường Đặng Thái Thân, thành phố Huế. Cửa này được xây dựng vào năm 1805,dưới thời vua Gia Long, ban đầu gọi là cửa Củng Thần. Năm Minh Mạng thứ 2, tức năm 1821, đổi tên thành cửa Địa Bình, năm 1833, lại đổi thành cửa Hoà Bình. Cửa có kiến trúc đơn giản, tam quan cổ lâu mở 3 lối đi là cửa chính và tả hữu. Cửa này trước đây dùng để vua xuất cung đi chơi, câu cá thưởng ngoạn trong thành như ở Hồ tịnh Tâm … Cửa này hiện nay vẫn đóng kín, ít khi mở ra.

Nguyễn Văn Liêm

{loadposition adstourthamkhao}

{loadposition adslogo}